Giải đáp thắc mắc: Hóa bát hương khi chuyển nhà được không?

Hóa bát hương khi chuyển nhà hay còn gọi là lễ giải xá bát hương cũ là một thủ tục tâm linh quan trọng trong văn hóa cúng bái của người Việt. Tuy nhiên, ít người biết cách thực hiện thủ tục này sao cho đúng để luôn mang vận may vào nhà.

1. Hóa bát hương khi chuyển nhà có được không?

Bên cạnh dọn dẹp đồ đạc từ nhà cũ sang nhà mới, các gia đình thường lo lắng không biết nên hóa bát hương hay chuyển bát hương sang nhà mới. Thực tế, bạn cần dựa vào tình hình thực tế, gia đình mình đang thờ ai để đưa ra quyết định. 

Hầu hết gia đình Việt sẽ có 5 loại bát hương thờ các vị thần linh, gia tiên khác nhau, cụ thể:

• Bát hương thờ Phật
• Bát hương thờ gia tiên
• Bát hương thờ Tổ Cô
• Bát hương thờ Thổ Công
• Bát hương Thần Tài

Đối với bát hương thờ Phật: Bát hương này luôn đặt ở vị trí trung tâm, nổi bật hơn cả. Do đó, kích thước của bát hương thờ Phật luôn cao và lớn hơn các bát hương khác. bát hương này thờ Phật hoặc những vị thần thánh có quyền bao phủ lãnh thổ như tam toà thánh mẫu, công đồng tam tứ phủ, đức thánh trần triều đại vương, hay như quan thánh. Khi gia đình bạn dọn sang nhà mới có thể hóa bát hương thờ Phật. 

Đối với bát hương gia tiên và Tổ Cổ: Hai bát hương này được khuyến cáo không được hóa mà cần được chuyển sang nhà mới. Người Việt tin rằng, ông bà tổ tiên của chúng ta tuy không còn ở trên dương thế nhưng vẫn luôn ngự ở trên bát hương để phù hộ độ trì cho con cháu. Cho nên dù thế sau có đi đến bất cứ nơi đâu cũng cần mang theo bát hương gia tiên và Tổ Cổ để hương khói. 

Đối với bát hương thờ Thổ Công, Thần Tài: Bát hương này được xem là biểu tượng may mắn, đem lại phước lộc, kinh doanh suôn sẻ. Thông thường gia chủ khi chuyển nhà có thể hóa bát hương thổ công. Bởi, quan niệm xưa cho rằng, thổ công, thần tài luôn ở một vùng đất, khu vực nhất định để cai quản nơi đó mà không đi theo chúng ta về nhà. Tuy nhiên cũng một số vùng miền cho rằng nên làm lễ chuyển bát hương Thổ công đến nhà mới, các vị thần sẽ tiếp tục phù hộ cho gia chủ. Do đó, nếu ở nhà cũ gia chủ làm ăn thuận lợi, gặp nhiều may mắn thì có thể chuyển bát hương về nhà mới và ngược lại.

Như vậy, đối với bát hương Phật, bát hương Thổ Công, bát hương Thần Tài bạn có thể hóa bát hương khi chuyển nhà. Mặt khác, đối với bát hương gia tiên, bát hương Tổ Cô thì nên chuyển sang nhà mới. 

2. Hướng dẫn thủ tục hóa bát hương hoặc chuyển bát hương khi chuyển nhà

Bát hương là vật phẩm thiêng liêng nên nhiều người cho rằng việc hóa bát hương sẽ đem lại những điều xui xẻo, không may mắn, kìm hãm tài vận. Tuy nhiên, quan điểm này chưa hoàn toàn đúng đắn. 

Các gia đình khi chuyển nhà có thể lựa chọn hóa bát hương hoặc chuyển bát hương hoặc cả 2. Điều quan trọng là cần thực hiện các thủ tục một cách thành tâm. 

Dưới đây là các bước hướng dẫn thủ tục hóa bát hương và chuyển bát hương khi chuyển nhà. 

2.1. Thủ tục hóa bát hương khi chuyển nhà 

• Gia chủ cần chọn ngày tốt để làm thủ tục hóa bát hương khi chuyển nhà. Thông thường sẽ chọn ngày ngày mùng 1 hay ngày rằm hàng tháng.
• Chuẩn bị hoa quả, đĩa gạo, lọ hoa, đĩa trầu cau, tiền vàng âm.
• Thắp 3 hoặc 5 nén nhang mời các ngài về thụ hưởng lễ vật. Đồng thời mời gia tiên, thần linh thánh ngự ở nhà mới và xin phép hóa bát hương. 
• Sau khi nén nhang cháy gần hết, gia chủ đi hóa tiền vàng, hạ mâm lễ xuống. 
• Cuối cùng, bạn có thể hóa bát hương bằng cách thả trôi sông, chôn xuống dưới gốc cây hoặc mang lên chùa. 

Khi đã hóa bát hương ở nhà cũ thì gia chủ cũng cần bốc bát hương mới khi chuyển sang nhà mới. Lúc này, bạn có thể lựa chọn một trong hai cách sau để bốc bát hương mới. 

• Bốc bát hương mới tại chùa: Không ít gia chủ lên chùa để nhờ các sư thầy bốc bát hương mới với lý do: hoặc chưa hiểu rõ về các bước bốc bát hương hoặc không tự tin thực hiện việc này do nghĩ mình chưa đủ kiến thức. 
• Tự bốc bát hương tại nhà: Khi tự bốc bát hương tại nhà, người thực hiện thường là nam giới hoặc người là chủ gia đình. Tuy nhiên, ưu tiên những người có tâm hướng thiện và hiểu được toàn bộ quy trình bốc bát hương mới.

  

2.2. Thủ tục chuyển bát hương khi chuyển nhà

Khi gia chủ lựa chọn chuyển bát hương khi chuyển nhà thì cần thực hiện các bước sau:

• Lựa chọn ngày phù hợp phong thủy để hóa bát hương.
• Chuẩn bị mâm lễ đơn giản để cúng di dời bát hương bao gồm: trầu cau, trái cây, hoa cúng, tiền vàng, hương nhang, muối gạo, nước… Lễ mặn bao gồm mâm cơm canh, một con gà, một đĩa xôi trắng.
• Gia chủ thắp 3 hoặc 5 nén hương và vái 3 lạy trước bát hương. Nội dung văn khấn là báo cáo công việc cũng như mời các Ngài đi đến nơi mới nhận nhiệm vụ. Lưu ý trong bài khấn, gia chủ cần đọc đầy đủ họ tên và tuổi của các thành viên trong gia chủ, địa chỉ. 
• Giống như lễ nhập trạch thì khi chuyển bát hương về nhà mới, gia chủ cũng cần làm lễ nhập bát hương. Thủ tục này sẽ rất đơn giản, tùy tâm gia chủ, “lễ mỏng lòng thành”. 

Như vậy, thủ tục để dời bát hương khi chuyển nhà đã hoàn tất. Tuy nhiên, bát hương là vật phẩm linh thiêng, do đó khi di dời từ nhà mới sang nhà cũ yêu cầu thật cẩn thận, tuyệt đối không được gây va đập. Nếu không sẽ mang lại điềm xấu cho gia chủ. Dưới đây là một số lưu ý cho gia đình bạn khi chuyển bát hương sang nhà mới:

• Bát hương được làm từ chất liệu gốm sứ. Nếu trong quá trình vận chuyển không được bảo quản trong hộp cố định hoặc chống sốc sẽ tăng nguy cơ va đập. Do đó, khi chuyển bát hương bạn nên đặt vật phẩm này trong hộp carton, chèn xốp đựng trong hộp chống sốc.
• Trường hợp bạn chuyển nhiều bát hương thì nên đựng riêng mỗi bát ra mỗi hộp, nhằm giảm tình trạng va đập, vỡ bát hương.
• Khi chuyển về nhà mới, cần đặt bát hương ở vị trí cao và tránh xa các vật dụng không sạch sẽ như: thùng rác, dụng cụ vệ sinh hoặc đặt dưới nền nhà.
• Gia chủ không đặt nhờ bát hương ở nhà hàng xóm, đây là một điều đại kỵ trong tín ngưỡng thờ cúng. Bởi người ta cho rằng, thần linh, gia tiên nhà bạn sẽ vướng lại ở nhà người khác.

Như vậy, việc hóa bát hương hoặc chuyển bát hương khi chuyển nhà còn phụ thuộc vào quan niệm của mỗi gia đình. Tuy nhiên, với những thông tin hữu ích trên, Vạn An Lộc tin rằng dù lựa chọn cách thức nào, gia đình bạn cũng không bị lúng túng, băn khoăn khi thực hiện.