Bốc bát hương Thổ Công là thủ tục quan trọng nhằm thờ cúng chỉn chu vị thần chuyên cai quản các công việc liên quan đến đất đai. Sau đây mời các bạn theo dõi bài viết của An Vạn Lộc để hiểu rõ hơn về nghi lễ này, từ đó biết cách chuẩn bị để công việc được tiến hành tốt đẹp.
1. Tìm hiểu về nguồn gốc và ý nghĩa của thờ cúng Thổ Công
Người Việt có câu “Đất có Thổ Công, sông có Hà Bá” nghĩa là ở đâu cũng có thần cai quản ở đó, chứ không phải trốn vô chủ. Từ đó có thể thấy được tầm quan trọng của việc thờ Thổ Công.
Thờ Thổ Công – vị thần cai quản đất đai khu vực mình đang xây nhà, sinh sống, sinh hoạt trên đó nhằm cầu mong sự bình an, may mắn và xua đuổi tà ma.
Hầu hết các gia đình đều thờ Thổ Công, tuy nhiên ít ai biết về nguồn gốc của vị thần này. Theo truyền thuyết Trung Hoa, Thổ Công là một dạng của Mẹ Đất. Thần có nhiệm vụ trông coi nhà cửa, đất cát. Thổ Công là vị thần có nguồn gốc từ văn hóa Trung Quốc.
Riêng đối với quan niệm của người Việt, Ông Địa là người ăn mặc xuề xòa, tay cầm quạt lá. Mọi người thường thấy ông xuất hiện khi múa lân, thuần hóa thú tính của con lân hoặc sư tử mang lại điềm tốt lành cho mọi người.
Ý nghĩa của việc thờ cúng thần Thổ Công bao gồm:
- Thể hiện sự sùng bái, tôn trọng các vị thần
- Biết ơn thần Thổ Công đã trông coi nhà cửa, đem đến phúc khí và xua đuổi tà khí cho gia chủ.
- Cầu mong sự che chở, tránh khỏi điềm xấu cho gia chủ từ thần Thổ Công.
2. Thời điểm nào nên bốc bát hương Thổ Công?
Trong văn hóa thờ cúng của người Việt, ngày 23 tháng Chạp là ngày đẹp nhất để tỉa chân nhang, bốc bát hương. Vì đây là thời gian Ông Công Ông Táo đi chầu trên thiên đình sau một năm trông giữ gia trạch. Nhân lúc Ông Công Ông Táo vắng nhà, bạn có thể bốc bát hương, bao sái bàn thờ. Đến khi các ngài quay trở về thì bàn thờ đã gọn gàng, sạch sẽ và trang nghiêm.
Tuy nhiên, nếu công việc bận rộn không thể bốc bát hương vào ngày 23, bạn có thể lùi sang các ngày khác, chỉ cần trước đêm 30 Tết là được. Các gia đình nên tránh bốc bát hương Thổ Công vào những ngày xung với tuổi. Để tránh được điều này, gia chủ cần xem lịch trước để có sự chuẩn bị tốt nhất.
3. Các bước bốc bát hương Thổ Công chi tiết nhất
3.1. Bước chuẩn bị bốc bát hương Thổ Công
Trước khi tiến hành nghi thức này, gia chủ cần chuẩn bị sắm một số vật phẩm như:
- Bát hương bằng đồng hoặc bằng sứ – một vật phẩm không thể thiếu khi bốc bát hương Thổ Công
- Cốt bát hương Thổ Công: Tro nếp, giấy ghi hiệu Thổ Công hoặc và vàng (có thể đặt tiền vàng, thất bảo tùy vào điều kiện từng gia chủ)
- Nước rượu gừng hoặc nước gừng, có công dụng tẩy uế bát nhang
- Hoa quả tươi theo mùa
- 1 con gà, 1 đĩa xôi, 1 chai rượu, trứng gà luộc
- 3 lá trầu, 3 quả cau, 3 chén nước, 9 bông hồng
- 1 đinh vàng hoa, 5 lễ vàng tiền, 1 bộ quần áo quan thần linh đỏ, mũ, ngựa đỏ, kiếm trắng
- 1 mâm cơm canh không dùng hành tỏi
3.2. Bước bốc bát hương Thổ Công
- Gia chủ cần tẩy uế bát hương bằng nước gừng hoặc rượu gừng 1 lượng vừa đủ. Sau khi tẩy uế xong cần để bát hương khô ráo tự nhiên.
- Ghi đầy đủ bộ dị hiệu trong bát hương bao gồm viết tên gia chủ và tên người được thờ cúng. Tờ hiệu này thờ Thổ công nên ghi: “Phụng thờ: Thần linh Thổ công Thần long mạch chư vị chân linh”
- Đặt tro nếp, bộ thất bảo, bộ dị hiệu vào trong bát hương.
- Khi bốc tro nếp vào bát hương thì đọc đọc sinh – lão – bệnh – tử tương ứng với số nắm tro. Nên dừng lại ở chữ sinh là tốt nhất.
- Sau đó, đặt bát hương lên bàn thờ và thắp nhang ngay. Bạn cần lưu ý thắp nhang 1 tuần liên tục sáng và tối
4. Lưu ý khi chọn bát hương Thổ Công
Ngoài việc bốc bát hương Thổ Công đúng cách, gia chủ nên quan tâm đến việc lựa chọn bát hương Thổ Công. Đây là yếu tố quan trọng sẽ ảnh hưởng tích cực hoặc tiêu cực đến tài vận, sự may mắn, bình an của mỗi gia đinh.
4.1. Vị trí và kích thước của bát hương Thổ Công
Về kích thước, bát hương Thổ Công sẽ lớn hơn so với bát hương Bà Cô Ông Mãnh và gia tiên.
Về vị trí, bát hương Thổ Công sẽ được đặt ở vị trí chính giữa và kiên cố trên bàn thờ. Bên trái bát hương Thổ Công là bát hương Bà Cô Ông Mãnh. Phía bên trái sẽ là bát hương gia tiên. Gia chủ cần đặt các bát hương theo đúng vị trí này, tránh sai lệch. Bát hương Thổ Công được đặt ở vị trí cao hơn so với hai bát hương còn lại.
Tuy nhiên có một số gia đình hiện nay gộp 3 bát hương làm một và đặt chính giữa bàn thờ. Tuy nhiên, theo quan niệm người Việt, không nên thờ chung Thổ Công, gia tiên, Bà Cô Ông Mãnh. Tuy vậy, việc thờ cúng quan trọng là ở sự thành tâm của gia chung, cho nên bạn vẫn có thể giữ tục lệ này.
4.2. Màu sắc của bát hương Thổ Công
Gia chủ nên mua bát hương Thổ Công có màu sắc hợp mệnh với gia chủ nhằm tránh sự tương khắc, từ đó mang lại vận may, bình an, may mắn và sự nghiệp hanh thông. Theo đó, các gia chủ có thể tham khảo các màu sắc bát hương hợp với từng mệnh:
- Mệnh Kim nên chọn mua bát hương có màu trắng hoặc màu vàng.
- Mệnh Mộc nên chọn mua bát hương có màu đen, xanh nước biển
- Mệnh Thuỷ nên chọn mua bát hương có màu đen, trắng, xanh dương
- Mệnh Hoả nên chọn mua bát hương có màu đỏ, cam, hồng, tím, hoặc xanh lá cây
- Mệnh Thổ nên chọn mua bát hương có màu đỏ, tím, hồng, nâu đất
4.3. Chất liệu của bát hương Thổ Công
Chất liệu bát hương Thổ Công sẽ quyết định đến phong thủy cũng như độ bền theo thời gian của bát hương.
Theo phong thủy, Vạn An Lộc khuyên gia chủ nên thờ bát hương Thổ Công được làm từ gốm sứ. Bởi chất liệu này tượng trưng cho mệnh Thổ góp phần tạo nên yếu tố ngũ hành Kim, Mộc, Thuỷ, Hoả, Thổ trên bàn thờ.
Gia chủ có thể lựa chọn bát hương có chất liệu bằng đồng với nhiều mẫu mã đa dạng, hoa văn tinh xảo. Tuy nhiên, bát hương bằng đồng sẽ đem lại tính thẩm mỹ cao nhưng lại hạn chế về tính phong thủy. Bởi đồng lại thuộc mệnh Thổ nên khi trưng bày lên bàn thờ sẽ thiếu đi mệnh Thổ.
Bát hương Thổ Công được làm bằng đá không được khuyến cáo sử dụng. Bởi bát hương đá chỉ hợp với không gian thờ cúng ở đền, chùa.
