Là quốc hoa của Việt Nam nên hoa sen luôn xuất hiện ở nhiều đồ vật trong gia đình. Và khi hoa văn này được sử dụng trên các vật phẩm thờ cúng như bát hương hoa sen thì nó mang ý nghĩa gì? Cùng Vạn An Lộc tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau đây.
1. Ý nghĩa của bát hương trong văn hóa thờ cúng Việt Nam
Thờ cúng tổ tiên và thánh thần chính là tín ngưỡng lâu đời của người Á Đông nói chung, người Việt Nam nói riêng. Với người Việt, việc thờ cúng tổ tiên thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây. Và bát hương trên bàn thờ được xem như là nơi để người cõi dương gửi lòng thành kính, sự biết ơn tới thánh thần, tổ tiên.
Xét về các giá trị tinh thần, có thể xem bát hương là 1 biểu tượng của văn hóa tâm linh người Việt. Mỗi khi thắp lên 1 nén nhang, bầu không khí trở nên linh thiêng hơn, ta như cảm nhận được sự hiện diện của những người thân vốn đã thác về cõi vĩnh hằng. Không chỉ vậy, làn khói hương lan tỏa còn tạo cho con người cảm giác được thanh lọc tâm hồn, hướng tới những giá trị chân, thiện, mỹ.
Nói như vậy để thấy rằng bát hương mang những giá trị tinh thần vô cùng to lớn. Bởi vậy văn hóa người Việt đặc biệt coi trọng hình ảnh bát hương. Người Việt luôn quan niệm rằng dù bàn thờ có đơn sơ, giản dị thì chỉ cần bát hương vẫn nghi ngút khói thì gia đình vẫn có phúc đức, tài lộc.
2. Ý nghĩa bát hương hoa sen
Trong số nhiều loại hoa văn trên bát hương, song long chầu nguyệt và hoa sen chính là 2 biểu tượng được sử dụng phổ biến hơn cả. Và hoa sen đặc biệt được ưa chuộng trong thờ cúng. Ý nghĩa của hoa văn hoa sen trên bát hương chính là:
2.1. Bát hương hoa sen là biểu tượng thanh tao của Phật giáo
Hoa sen gắn liền với sự tinh khiết, thanh tao nơi đền chùa. Trong số các loài hoa, hoa sen được biết tới với thành ngữ “gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”. Giá trị của hoa sen là vẫn luôn thanh cao dù bước từ nơi u tối, từ nơi bùn nhơ mà vươn lên tỏa hương thanh mát.
Trong Phật giáo, hoa sen cũng đại diện cho sự thanh tịnh và lòng giác ngộ. Hình tượng Hoa sen trong Phật giáo thể hiện bằng 8 cánh hoa đang nở, biểu tượng cho những phẩm chất được Đức Phật truyền dạy. Hoa sen nở là sự giác ngộ, tìm thấy niềm tin với những lời răn của Phật học. Do đó, hình tượng Đức Phật cũng thường được tái hiện trên tòa sen 8 cánh.
Hoa sen cũng mang ý nghĩa cảm hóa con người khỏi những thực tại xấu xa. Con người cùng nhau hành thiện để sống tốt hơn, không còn lo lắng tới muộn phiền thế gian.
2.2. Bát hương hoa sen mang đến không gian thờ cúng thanh tịnh
Trong phong thủy, việc trưng bày hoa sen và sử dụng các vật phẩm thờ cúng như bát hương sen, đèn thờ hoa sen, mâm bồng sen,… đều có công dụng là giúp không gian thờ phụng trở nên ấm cúng và thanh tịnh. Hoa sen tượng trưng cho sự thoát tục và hoàn mỹ, có ý nghĩa thanh lọc, điều hòa vượng khí, tăng cường nguồn năng lượng tích cực và ngăn chặn những điều xấu. Vì vậy, hoa sen giúp gia chủ tránh được ưu phiền, tĩnh tâm an hưởng cuộc sống.
Hình ảnh hoa sen được vẽ trên bát hương mang lại sự bình an, thanh thản và những điều tốt lành đến cho gia chủ. Đồng thời, bát hương trang trí hoa sen cũng giúp trung hòa những điều không may, tâm trạng bất an, lo lắng để mang đến niềm vui, sự an lạc cho mọi gia đình.
3. Cách chọn mua bát hương hoa sen phù hợp
Khi chọn mua bát hương hoa sen, gia chủ cần chú ý tới những tiêu chí quan trọng sau:
3.1. Cách mua bát hương Bát Tràng đúng chuẩn
Trên thị trường hiện có nhiều sản phẩm bát hương gốm sứ nhái thương hiệu Bát Trang. Nếu không chú ý, người mua dễ chọn nhầm hàng nhái, chất lượng kém. Sau đây, vananloc sẽ chia sẻ tới bạn đọc một số lưu ý khi mua bát hương để chọn đúng sản phẩm chất lượng:
Chọn mua bát hương hoa sen Bát Tràng chuẩn chất lượng
- Lắng nghe âm thanh: Dùng tay hoặc đồ vật nhỏ, gõ nhẹ vào thành bát hương. Bát hương xuất xứ từ Bát Tràng sẽ có tiếng kêu ngân vang, thanh hơn thay vì trầm đục như những loại khác. Bát hương cũng có độ bền cao, khó nứt, vỡ;
- Quan sát độ trong của xương đất: Bát hương Bát Tràng được sản xuất từ chất liệu đất sét trắng. Để kiểm tra độ trong của sứ, người mua nên đem sản phẩm ra ngoài ánh sáng. Nếu nhìn thấy bàn tay phản chiếu mờ mờ thì đó chính là sản phẩm chất lượng tốt;
- Chú ý tới màu sắc, hoa văn trên bát hương: Hiện nay, nhiều loại bát hương không vẽ trực tiếp mà được dán bằng decal rất tinh vi. Do đó, khi mua hàng bạn cần phải quan sát kỹ. Thông thường, hoa văn bằng decal sẽ có màu sắc sặc sỡ. Còn hoa văn trên bát hương hoa sen do những nghệ nhân trực tiếp làm ra sẽ có màu sắc giản dị, thường có tông màu trắng – xanh, tràm cổ. Đây là nét độc đáo riêng biệt của những sản phẩm truyền thống.
3.2. Cách chọn mua bát hương hoa sen phù hợp với từng loại bàn thờ
Để đáp ứng nhu cầu thờ cúng của nhiều gia đình, những nghệ nhân chính gốc Bát Tràng đã sản xuất ra nhiều dòng bát hương với kích thước khác nhau. Đường kính bát hương thường là 14cm, 16cm, 18cm, 22cm, 25cm, 28cm, 35cm, 40cm, 50cm,… Tùy loại bàn thờ mà gia chủ có thể chọn kích thước bát hương cho phù hợp. Cụ thể:
- Bàn thờ Phật: Nên chọn loại bát hương gốm sứ Bát Tràng có kích thước 30 – 50cm nếu sử dụng để thờ phụng trong không gian đền chùa. Còn đối với bàn thờ Phật tại gia thì nên chọn bát hương có kích thước từ 22 – 30cm;
- Bàn thờ gia tiên: Gia chủ nên chọn loại bát hương có kích thước phù hợp với ban thờ của gia đình mình. Nếu nhà có 3 bát hương thì gia chủ nên lựa chọn 2 kích thước khác nhau với khoảng cách là 2cm để tạo sự cân bằng. Ví dụ như 14 – 16 – 14 cm;
- Bàn thờ Thần Tài – Thổ Địa: Những gia chủ làm ăn kinh doanh, buôn bán đều lập bàn thờ Thần Tài – Thổ Địa. Với bàn thờ này thì không cần lựa chọn bát hương quá lớn. Kích thước bát hương lý tưởng nhất là khoảng 14 – 20cm. Nếu gia đình bạn lập bàn thờ nhỏ thì có thể lựa chọn mẫu bát hương đường kính 12cm.
Bát hương hoa sen mang trên mình ý nghĩa của sự thanh tao vĩnh cửu. Vì vậy, các gia đình có thể lựa chọn mẫu bát hương này để tạo sự trang nghiêm, ấm cúng cho không gian thờ phụng tổ tiên, thánh thần.
