Dùng tro bốc bát hương vừa mềm vừa chắc, dễ cắm hương; trong khi đó, dùng cát sau một thời gian sẽ khô cứng lại gây khó cắm hương. Thực tế, sử dụng tro hay cát đều không sai, chủ yếu do quan niệm, điều kiện ở từng vùng miền.
1. Bát hương nên dùng tro hay cát?
Bát hương là vật phẩm không thể thiếu trên bàn thờ của mỗi gia đình Việt. Mỗi thành phần trong bát hương (tro nếp/cát, cốt thất bảo, tờ giấy dị hiệu) đều mang những ý nghĩa phong thủy nhất định, có ảnh hưởng trực tiếp đến tài vận cũng như sự bình an trong mỗi gia đình. Tuy nhiên, nhiều người thắc mắc “bát hương nên dùng tro hay cát”.
1.1. Bốc bát hương dùng tro nếp
Tro nếp được làm từ rơm và trấu của loài lúa nếp. Người Việt thường sử dụng tro nếp để làm cốt bát hương vì những lý do sau:
- Tro nếp gắn liền với đời sống nông nghiệp lúa nước của người nông dân Việt. Nó mang nét mộc mạc, giản dị, đậm đà bản sắc dân tộc.
- Tro nếp có mùi thơm đặc trưng của lúa. Bên cạnh đó, tro nếp còn có nhiều đặc tính tốt phù hợp để làm cốt bát hương như: tơi xốp, nhẹ dễ cắm và giữ chân nhang chắc chắn hơn, màu sắc đen óng, mịn,…
- Sử dụng tro nếp thể hiện lòng kính hiếu với bề trên, những người đã đánh đổi xương máu để đem lại cho thế hệ sau cuộc sống bình an, hạnh phúc.
- Tro nếp còn thể hiện thông điệp giữ gìn văn hóa tín ngưỡng tâm linh, mong mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, thuận lợi hanh thông.
- Trong ngũ hành tương sinh tương khắc, tro nếp đại diện cho mệnh Thổ, biểu trưng cho nền móng vững chãi. Khi được đựng trong bát hương sứ sẽ thổ sinh kim (vàng, bạc) sẽ rất tốt cho gia chủ, đem lại nhiều may mắn và thịnh vượng cho gia đình.
Từ xưa, việc đốt rơm nếp thành tro cần sự tỉ mỉ, cẩn trọng và không được làm qua loa. Thời điểm thích hợp nhất để lấy được tro nếp từ nếp cái hoa vàng trong khoảng thời vụ từ tháng 5 đến tháng 10 âm lịch.
Rơm nếp trước khi được đốt thành tro sẽ có những công đoạn riêng nhằm giữ cho tro được sạch sẽ, như:
- Rơm nếp được cắt và làm sạch riêng nhằm tránh lẫn với các loại rơm nông nghiệp.
- Rơm được đem đi phơi khô.
- Sau đó, họ tẩy uế rơm trước khi đem đi đốt lấy tro bằng rượu gừng hoặc nước thơm.
Để mua được tro nếp sạch, bạn có thể ra các cửa hàng vàng mã mua.
1.2. Bốc bát hương dùng cát
Sử dụng cát để làm cốt khi bốc bát hương được nhiều người biết đến trong thời gian gần đây. Nguồn gốc của cát để làm cốt bát hương từ một số Phật tử khi đi ra nước ngoài mang về cát trắng Mandala để bốc bát hương. Họ cho rằng, cát trắng, không pha tạp chất có ý niệm là sự trong sạch, không vướng bụi trần.
Tuy nhiên, khi mang loại cát này về Việt Nam lại chịu ảnh hưởng của thời tiết mưa ẩm quanh năm. Điều này khiến cát gặp ẩm sau một thời gian sẽ bị khô lại, gây khó cắm chân nhang, việc thờ cúng trở nên khó khăn hơn.
Cũng có một số vùng miền ở Việt Nam sử dụng cát thật trắng để làm cốt bát hương. Tuy nhiên, cát dùng để làm cốt phải trải qua quá trình sàng lọc thật kỹ để loại bỏ tạp chất hoàn toàn, sau đó mới đem phơi khô rồi đóng bao….
Vậy bát hương nên dùng tro hay cát? Như đã phân tích ở trên, tro nếp được tạo ra từ rơm rạ – những tài nguyên quý giá, được cha ông trân trọng bao đời. Nghiễm nhiên, sự xuất hiện của nó trong phong tục bốc bát hương cũng không có gì đáng ngạc nhiên.
Việc chọn cát làm nguyên liệu bốc bát hương cũng không sai. Bởi đây là vật liệu quen thuộc đối với người dân vùng biển.
Do đó, việc chọn bốc bát hương dùng tro hay cát phụ thuộc vào quan niệm, điều kiện của từng vùng từng miền. Tuy vậy, dùng chọn thành phần nào để làm cốt bát hương, gia chủ cũng cần lựa chọn nguồn nguyên liệu sạch sẽ, tránh tạp chất.
2. Các thành phần khác tạo nên cốt bát hương?
Như đã thông tin ở trên, ngoài tro nếp/cát thì bát hương còn chứa cốt thất bảo và tờ giấy dị hiệu.
2.1. Tờ giấy dị hiệu
Tờ giấy dị hiệu là tờ hiệu chứa nội dung là họ của gia chủ và tên của những người thờ cúng. Tờ dị hiệu được in trên giấy vàng, chữ đỏ.
Trường hợp gia chủ thờ nhiều người ở một bát hương, có thể ghi tên nhiều người trên tờ dị hiệu hoặc ghi nhiều thành nhiều tờ.
2.2. Cốt thất bảo
Bên cạnh tro nếp/cát, tờ giấy dị hiệu thì cốt thất bảo được rất nhiều gia đình quan tâm. Vậy thất bảo bao gồm những gì?
Thực tế, thất bảo hay còn gọi là bảo vật nhân gian, chứa 7 loại nguyên liệu hóa thạch như: thạch anh, thiết vàng, thiết bạc, ngọc, mã não, xà cừ, san hô đỏ. Trong đó:
- Thiếc vàng: Đây là nguyên liệu vô cùng quý hiếm, đứng đầu trong ngũ kim. Đựng vàng trong thất bảo nhằm chứa đựng ước nguyện của gia chủ về sự giàu sang, phú quý.
- Thiếc bạc: Nguyên liệu này tỏa ra màu sắc lấp lánh, trắng sáng nhưng cũng không kém phần sang trọng. Thiếc bạc mang lại nguồn năng lực tích cực cho gia chủ.
- Xà cừ được biết đến tên gọi khác là ngọc trai. Ngọc trai là một thành phần trong thất bảo mang lại ý nghĩa là sự may mắn, tài lộc dồi dào và hạnh phúc.
- Mã não là một loại đá quý, thành phần này trong cốt bảo mang thông điệp là sự trường thọ hoặc giàu có, phát triển.
- San hô đỏ là một nguyên liệu quý hiếm, đại diện cho sự cao quý, trường tồn.
- Thạch anh mang đến cát lành, sức khỏe dồi dào, tránh được tà khí cho gia chủ.
- Ngọc: Tượng trưng cho sự hiển vinh, giàu sang phú quý.
Thất bảo được sử dụng làm cốt bát hương có ý nghĩa phong thủy, thiêng liêng và gia đạo thịnh vượng.
2.3. Bột ngũ vị
Bột ngũ vị được tạo bởi các thành phần thảo dược tự nhiên, mang lại mùi thơm đặc biệt. Các loại thảo dược dược đó là hồi hương, tiêu, đinh hương, nhục quế, thì là.
Tác dụng của bột ngũ vị là mang lại mùi hương tinh khiết, tẩy uế, khử mùi tanh. Nhờ đó, bát hương hay bàn thờ sẽ trở nên trang trọng hơn.
Như vậy, thông qua bài viết trên Vạn An Lộc đã giải đáp thắc mắc cho các gia chủ: “Bốc bát hương dùng tro hay cát?”. Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, để an tâm hơn, các gia đình có thể hỏi thêm ý kiến của các chuyên gia – những người có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực phong thủy.
