Bát hương và mâm ngũ quả là những vật phẩm có tính tâm linh, mỗi đồ vật trên bàn thờ đều có ý nghĩa riêng. Gia chủ sắp xếp đúng cách giúp các vật phẩm phát huy toàn bộ công năng và giá trị của mình. Vậy đặt bát hương trước hay sau mâm ngũ quả? Cùng Vạn An Lộc tìm hiểu nhé!
1. Tại sao nên chú ý việc đặt bát hương trước hay sau mâm ngũ quả
Có thể nói, thờ cúng thần linh, tổ tiên là một nét đẹp trong văn hóa tín ngưỡng của người Việt. Đây là giá trị tinh thần quan trọng và được lưu truyền bao đời này. Bởi mỗi người chúng ta được sống một cuộc sống ấm no, hạnh phúc, hòa bình đều nhờ vào cội nguồn. Việc thờ cúng thần linh, tổ tiên thể hiện sự biết ơn sâu sắc của con cháu với cội nguồn, tổ tiên cũng như lòng thành kính với thần linh tại gia của gia chủ.
Việc thờ cúng không được đong đếm bằng mâm cao cỗ đầy, tiền tài của cải vật chất mà thể hiện ở sự chăm chút không gian thờ cúng của mỗi gia đình. Từ đó, chúng ta sẽ cảm nhận được sự ấm cúng, sự trang nghiêm, sạch sẽ và yên tĩnh. Đây là sự ghi nhớ công ơn và chăm chút cho cái gốc của các thế hệ mai sau.
Do đó, việc bố trí không gian bàn thờ cũng thể hiện sự hiếu kính, biết ơn với bề trên. Một bàn thờ được sắp xếp đơn giản, đúng cách, hợp phong thủy mà vẫn có tính thẩm mỹ vừa giúp người đã khuất cảm thấy hoan hỷ, vừa phù hộ cho gia chủ được bình an, may mắn.
Đặc biệt, đặt bát hương trên ban thờ thế nào cho đúng? Nên đặt bát hương trước hay sau mâm ngũ quả? là những băn khoăn của nhiều gia chủ.
2. Giải đáp thắc mắc “Đặt bát hương trước hay sau mâm ngũ quả?”
“Bát hương để thế nào cho đúng?” Theo quan niệm của người Việt, bát hương thường được đặt ở chính giữa bàn thờ, tại vị trí kiên cố. Bởi bát hương tượng trưng cho sự tinh tú. Hai bên của bát hương là đèn dầu hoặc nến đại diện cho mặt trời, mặt trăng. Tiếp đó, mâm ngũ quả có thể được đặt ở trước hoặc sau bát hương theo hướng người cúng bái nhìn về phía bàn thờ.
Nguyên nhân sự khác nhau khi đặt bát hương trước hay sau mâm ngũ quả là phụ thuộc vào từng vùng miền hoặc kích thước bàn thờ. Theo tìm hiểu thì cả 3 miền trên dải đất hình chữ S đều có chung câu trả lời cho thắc mắc: “đặt bát hương trước hay sau mâm ngũ quả” là đặt bát hương sau mâm ngũ quả.
Tuy nhiên, với kích thước bàn thờ to nhỏ khác nhau, gia chủ sẽ linh hoạt thay đổi vị trí của mâm ngũ quả và bát hương.
2.1. Khi nào đặt bát hương trước mâm ngũ quả?
Trong các trường hợp dưới đây sẽ đặt bát hương trước mâm ngũ quả:
Bàn thờ họ
Vậy bàn thờ họ sẽ “đặt bát hương trước hay sau mâm ngũ quả?”. Bàn thờ họ là nơi thờ thần linh, gia tiên bên nội bên ngoại của dòng họ. Do đó kích thước bàn thờ thường rất lớn, rộng rãi. Thông thường để thuận tiện cho việc thờ cúng, thắp hương, họ thường xếp bát hương phía trước và mâm ngũ quả đặt phía sau.
Bàn thờ gia tiên
Người Việt rất coi trọng việc thờ cúng gia tiên. Do đó họ thường chăm chút bàn thờ gia tiên cả về thẩm mỹ, kích thước bàn thờ nhằm thể hiện được phép lễ nghĩa khi luôn nhớ về cội nguồn. Đa số bàn thờ gia tiên thường có kích thước lớn nên gia chủ có thể đặt bát hương nằm trước mâm ngũ quả. Như vậy, khi thắp hương hoặc cắm chân nhang sẽ không bị vướng víu.
Bàn thờ ở đình và chùa
Nhiều người thắc mắc: “Bàn thờ ở đình và chùa nên đặt bát hương trước hay sau mâm ngũ quả?”. Đối với những nơi thờ cúng này, đều có kích thước lớn hơn. Các đồ vật thờ cúng trên bàn thờ rất nhiều. Do đó, để thuận tiện cho việc cắm nhang, tại đình chùa thường sắp xếp bát hương nằm trước mâm ngũ quả.
2.2. Khi nào đặt bát hương sau mâm ngũ quả?
Nhiều người thắc mắc tại sao lại đặt bát hương trước mâm ngũ quả. Theo đó, trong các phim cổ trang thời xưa, các vị quan văn đến tướng lĩnh và đặc biệt là nhà vua khi ngồi trên ngai vàng trước mặt họ sẽ có một chiếc bàn. Chiếc bàn này sẽ được bày một mâm hoa quả có tác dụng tránh việc quay lưng lại khi đang tiếp chuyện hoặc tiếp đãi khách, thể hiện sự tôn trọng đối với khách.
Hơn nữa, người xưa quan niệm người đã mất chỉ chuyển sang thế giới khác. Do đó, việc mâm ngũ quả phía trước bát hương sẽ có ý nghĩa cầu mong ông bà tổ tiên luôn theo dõi và phù hộ độ trì cho con cháu.
Bàn thờ thần linh, gia tiên
Như đã đề cập ở trên, vị trí bát hương đặt trước mâm ngũ quả ở bàn thờ gia tiên. Tuy nhiên đối với những gia chủ có vai vế là con thứ hoặc vợ chồng mới ra ở riêng, nhà ở chung cư thì bàn thờ gia tiên vốn có kích thước nhỏ hơn. Do đó, gia chủ hoàn toàn có thể sắp xếp mâm ngũ quả đặt trước, bát hương đặt phía sau.
Như vậy, đặt bát hương trước hay sau mâm ngũ quả đều được đối với bàn thờ gia tiên.
Bàn thờ treo tường
Bàn thờ treo tường với kích thước nhỏ được treo lên tường nhằm tiết kiệm diện tích cho không gian sống. Do đó, việc đặt mâm ngũ quả trước, bát hương sau sẽ không gây khó khăn cho việc thờ cúng, cắm nhang.
Bàn thờ Thần tài – Thổ địa
Ngày nay, hầu hết các cửa hàng kinh doanh, nhà hàng, văn phòng đều lập bàn thờ Thần tài – Thổ địa với mong muốn làm ăn phát đạt, thuận buồm xuôi gió. Kích thước của bàn thờ này khá nhỏ nên bao giờ bát hương cũng đặt sau mâm ngũ quả.
2.3. Khi nào đặt bát hương ngang bằng với mâm ngũ quả?
Ngoài việc đặt bát hương trước hay sau mâm ngũ quả, thì gia chủ có thể đặt bát hương ngang bằng với mâm ngũ quả.
Bàn thờ Phật được lập nhằm cầu mong bình an và khá phổ biến trong văn hóa tâm linh của người Việt. Kích thước bàn thờ nhỏ nên bát hương thường đặt ngang với mâm ngũ quả hoặc lệch sang hai bên một chút.
3. Lưu ý vàng khi sắp xếp đặt bát hương trước hay sau mâm ngũ quả
- Vị trí các đồ vật thờ cúng trên bàn thờ như: bát hương, mâm ngũ quả, chóe thờ, mâm bồng (đĩa hoa quả), kỷ thờ, lọ hoa, ống hương, đèn dầu/ chân nến… cần được sắp xếp gọn gàng, tránh bề bộn. Đồng thời không đặt những vật linh tinh như dao kéo hay thuốc men trên bàn thờ.
- Dù đặt đặt bát hương trước hay sau mâm ngũ quả thì hoa quả đặt trên bàn thờ phải là hoa quả tươi, không nên cúng hoa quả nhựa.
- Cần ước chừng sắp xếp bát hương với khoảng cách hợp lý với mâm ngũ quả để tránh cháy lẫn vào nhau.
Tóm lại, đặt bát hương trước hay sau mâm ngũ quả sao cho tăng vượng khí còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Bài viết trên đây là một vài thông tin hữu ích để bạn tham khảo và bố trí đặt bát hương trước hay sau mâm ngũ quả phù hợp với phong thủy của gia đình và thuần phong mỹ tục của dân tộc.
